Led Teknolojisi 50 Yaşında

Nick Holonyak bundan 50 yıl önce General Electric yöneticileri için LED teknolojisini sunduğunda akkor lambaların yerine geçeceğine emindi. Akkor lambalar ülke genelindeki evlerde hala hakim konumda iken, Holonyak, LED teknolojisini kullanarak daha fazla ışık üretmeyi hayal ediyordu.

Büyük şehir sokaklarını daha iyi aydınlatmak için yapılan bu ilk loş kırmızı diyot ile LED, dünyaya damgasını vurmuş oldu.

İlk Kırmızı LED

İlk yapılan LED kırmızı renkte idi. Bu istenerek yapılmış bir şey değildi. LED, yarı iletken malzemelerdir. Bir pozitif bir de negatif bacağı vardır. Diyotlardan tek farkları ışık yaymalarıdır. Pozitif ve Negatif katman arasındaki katkı maddesi LED’in hangi renkte yanacağını belirler ve her renk için farklı çalışma gerilimi vardır. İlk yapılan LED’lerin kırmızı olmalarının sebebi katkı maddesinin Galyum arsenit fosfit olmasından kaynaklanır. Bu yüzden LED’in ilk üretildiği dönemlerde yapılan göstergeler kırmızı ışık yayıyorlardı ve hala günümüzde kullandığımız birçok açma-kapama düğmeleri bu nedenle kırmızı renkte yapılmaktadır.

Yeni nesil LED`ler bir gökkuşağındaki renklerin hepsine sahiptir ama LED’lerin var olduklarının ilk 10 yılında kırmızı renkteydiler.

İlk Cep Hesap Makinesi

Nispeten ucuz ve düşük güç tüketimine sahip LED`ler akkor lambaların yerini almaya başlayınca, bu tarz elektronik cihazlar için daha tüketici dostu fiyatlara düşmüş oldu.

Busicom LE-120A “HANDY-LE” ekranda segment LED teknolojisini kullanan ilk hesap makinesi oldu. Yedi segment olarak da bilinen LED teknolojisi, bir paket içerisinde yedi adet LED`in bir araya gelerek 8 sayısı biçiminde dizilmesiyle oluşuyor. 8 sayısı ile 1`den 9`a kadar olan bütün rakamlar yazılabiliyor. Hesap makinesi, 1971 yılının ocak ayında 400$ fiyatla satışa çıktı.

İlk LED Saat

LED teknolojisi, Pulsar markası ile 1972 yılında ilk LED saati üreterek varlığını iyice hissettirmeye başlamıştı. Zaman bilgisayarı olarak nitelendirilen bu saat, yılda 60 saniye hatayla zamanı izleyebiliyordu. Küçük yapıdaki yedi segment LED`leri ve elektronik olmasından dolayı bu saatin fiyatı 2.100$ `dı. Bu fiyata rağmen o zamanın pil teknoloji nedeniyle, saati görebilmek için bir butona basmanız gerekiyordu.

Pulsar, 1975 yılında hesap makinalı bir saat tanıttı ve bu teknoloji en fazla öğrencilere yaradı. Çünkü öğrenciler bu saat sayesinde matematik testlerini kolaylıkla çözebiliyorlardı.

Işık Kaynağı El Fenerleri

1993 yılında, Shuji Nakamura parlak mavi LED`leri ve sarı fosforu kullanarak beyaz bir el feneri yaptı ve bir atılımı başlattı. Bu yeni renk ile yeni uygulamaların da yolu açılmış oldu.

LED`lerin parlaklığı arttıkça el fenerlerinde akkor lamba kullanımı azaldı. LED teknolojisi sayesinde daha az güç tüketimine sahip ve daha çok ışık üreten el fenerleri yapıldı. Şimdi ise LED kullanmayan bir el feneri bulmak oldukça zor.

Işıklı Ayakkabı

LA Gear 1992 yılında ilk ışıklı ayakkabıyı tanıttı. Başlangıçta çocuklar için pazarlanan bu ayakkabı, topuk kısmına basınç uygulandığında yanan kırmızı bir ışığı vardı. Bu salakça fikir, şirket için kasvetli geçen yılda parlak bir ışık oldu.

Şirket, ışıklı ayakkabının geleceğinin çok parlak olduğunu düşünüyordu ve Light Gear adında yetişkin sürümünü tanıttı. Bu ayakkabılar Robert Downey Jr.’da (Iron Man baş rol oyuncusunda) ve Batman filminde vardı. 90’lar ayakkabılar için garip yıllardı.

Optik Fare

Optik fareler 80`lerin başında icat edilmişti. Bu teknolojiyi kullanan ilk fare, Microsoft tarafından optik IntelliMouse adıyla üretildi. Fakat yaygın olarak 1999 yılından sonra kullanılmaya başlandı. Bu fareler sayesinde eski toplu farelerin pislik çekme sorunları ortadan kalkmış oldu ve mouse pad olmadan çalışabiliyorlar.

Bu fareler, optik algılayıcının yüzeyi görebilmesi için LED teknolojisinden yararlanmasıyla çalışıyor. LED yüzeyi aydınlatıyor optik algılayıcı ise yüzey hareketlerini takip ederek bilgisayara bilgi gönderiyor.

LED Arka Aydınlatmadan OLED’e

HDTV`ler son 15 yıl içerisinde inanılmaz bir hızla gelişti. Eski CRT (tüplü) TV`lerin yerini HDTV’ler aldı. CCFL arka aydınlatmalı HDTV’ler daha yüksek kontrast ve gelişmiş bir renk yelpazesi sunarken aynı anda daha az elektrik tüketiyorlar.

LED arka aydınlatmalı ilk TV 10.000$ fiyatıyla Sony Qualiia 005 oldu. 2004 yılında başlayan, 46" lik TV’ler televizyon endüstrisini değiştirdi. Şu an LED arka aydınlatma ile 60" lik HDTV’ler yaklaşık 1.500 ila 2.000$’a geriliyor.

LG 2012 CES fuarında 55" lik ultra ince OLED HDTV’sini gösterime sundu. Organik karbon bazlı OLED bileşikler ek aydınlatmaya ihtiyaç duymuyorlar ve daha da az enerji tüketiyorlar. Sonuçta elimizde 4mm kalınlığında ve sadece 16 kilogram ağırlığında bir TV oluyor. Aynı zamanda OLED’ler daha iyi görüş açısı, daha zengin renkler ve LCD TV’ lere göre daha yüksek kontrast oranları sunuyor. Bir diğer açı ise, ilk LED aydınlatmalı TV’lerde olduğu gibi LG`nin 55" lik TV`sinde de gösterişli bir fiyatı var; 8.000$.

LED Farlar

Bir arabada ışıkları değiştirmek için özel bağlantı elemanları ve garip paneller gerekebilir ve bu çok maliyetlidir.

2010 yılında Audi, A8 modelinin farlarını komple LED ile döşedi. Bu yenilik çok dikkat çekti ve bu teknolojiyi diğer Alman araba markaları kullanmaya başladı. LED`lerin uzun ömürlü ve düşük güç gereksinimleri araçlarda kullanım için ideal hale getirmektedir.

Ampüller

LED`lerin yakın gelecekte akkor ampüllerin yerini almaları kaçınılmaz. LED`ler ev aydınlatma teknolojisi için bir dönüm noktası olacak. Daha az güç tüketimi ile daha çok ışık şiddeti sunuyorlar.

Floresan ampüller ve tasarruf ampüllerinden bile daha az güç tüketip daha çok ışık üretebiliyorlar. En önemli özelliklerinden biri ise ışık şiddeti özel devreler ile ayarlanabiliyor. Philips ve GE gibi büyük şirketler LED ampüller üretiyorlar ama bu teknolojinin yaygınlaşabilmesi için LED fiyatlarının düşmesi gerekiyor.

Kentsel Planlama

Sokaklarda, evlerde ve şehirler arası aydınlatmalarda LED teknolojisi gittikçe yaygınlaşıyor. Yollara gördüğümüz tekli turuncu lamba panellerin içersinde LED`ler kullanılıyor. Üzerindeki güneş panelleri ile gündüz ışığı elektriğe çevirip depoluyorlar ve akşamları bu elektriği kullanıyorlar. Güç tüketimleri çok düşük olduğu için az malzeme ile tasarruflu ve güçlü ışık üretiyorlar. Sokak lambalarında ise akkor lambalar yerini LED`e bırakarak hem enerji tasarrufu hem de yoğun bir ışık sunuyorlar. Reflektör ve lens kullanarak ışığın açısını ve yoğunluğunu değiştirebiliyor.

Sonuç olarak: Yazımızın başında da bahsettiğimiz gibi Nick Holonyak`ın hayalini kurduğu sokaklar hızlı bir şekilde yapılıyor ve hayalini kuramadığı kadar çok işte LED teknolojisi kullanılıyor. LED teknolojisi sayesinde telefonlarımız ve TV`lerimiz daha ince, daha canlı renklere ve yüksek kontrast oranına sahip, yollarımız daha güvenli, aydınlık ve tasarruflu, evlerimiz RGB LED teknolojisi ile daha renkli, arabalarımızın farları yüksek ışık şiddeti ile yolları daha iyi görmemizi sağlıyor. LED teknolojisi her yerde karşımıza çıkıyor ve dünyamızın vazgeçilmezleri arasında yer alıyor.

www.haberciniz.biz / Bilim - Teknoloji

25.07.2013