21’inci Yüzyıl Teknolojisi : Akıllı Şebekeler

20’nci yüzyıl’dan bu yana aynı sistemde çalışan ve günümüz teknolojisi entegre edilerek yeniden oluşturulan ‘Akıllı Şebekeler’, acil durumlarda kendi kendini iyileştirebilen ve üretim, iletim, dağıtım şirketi ile enerji pazarının ihtiyaçlarına karşılık veren bir güç sistemi haline geldi.

Thomas Edison ve Nikola Tesla’dan bu yana kullanılan şebekeler 21’inci yüzyıl’ın teknolojisiyle birleşti ve yepyeni bir enerji elde edildi. Bu enerji sistemine Akıllı Şebekeler yani ‘Smart Grid’ sistem denililiyor.

Akıllı şebekeler soyut kavram olarak algılansa da, Avrupa Akıllı Şebeke Çalışma Grubu tarafından, tedarikçi ve tüketici arasında karşılıklı elektronik iletişimin sağlanması amacıyla akıllı sayaç ve izleme sistemlerinin elektrik şebekelerine eklenerek, elektrik şebekelerinin izlenmesi ve güncellenmesi olarak tanımlamıştır.

Kısaca Akıllı Şebekeler, acil durumlarda kendi kendini iyileştirebilen, sayısı milyonlarla ifade edilen müşteriye hizmet veren ve gelişen dijital ekonominin ihtiyacı olan zamanında, güvenilir ve uygulanabilir bilgi akışını sağlayan akıllı haberleşme altyapısına sahip bir güç sistemidir.

TARİHSEL SÜREÇ

Edison tarafından dağınık üretim şekliyle üretilen doğru akım (DC) ile Tesla’nın Westinghouse ile başardığı gerilimin yükseltilerek taşınması için kullanılan natif akım (AC) sistemi bir süre rekabet ettikten sonra, Tesla’nın sisteminin üstünlüğü Edison tarafından da kabul edildi. Şuan dünyadaki çoğu şebeke AC sistemini kullanmakta.

SİSTEM YAPISI VE ALANLARI

Ülkemizde elektrik enerji sektörünün liberalleşmesi ve dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesiyle sıkça karşımıza çıkan akıllı şebekeler; üreticiler, tedarikçiler ve son kullanıcılar arasında doğrudan iletişimi sağlayarak çalışıyor. Her seviyesine yerleştirilen alıcılar ve sayaçlar sayesinde, rüzgar çiftliklerinden, şirketlerden veya konutlardan gelen veriler transformatörlere ulaşır. Böylece elektrik tedariği sağlanmış oluyor.

Akıllı şebeke sisteminin iki temel ayağı bulunuyor :

1- Donanım

2- Yazılım

Donanım ayağına sayaçlar, ev aletleri, büyük sistemler; Yazılım ayağına ise veri altyapısı, internet tabanlı sitemler ve diğer yazılımlar giriyor.

GEREKEN İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

Akıllı Şebekelerin uygulanması için birtakım teknolojilere gereksinim var. Bunları şöyle sıralamak mümkün;

- Bilgi ve iletişim : Yeni sensörler yani algılayıcılar değişik değerleri izlemeye yardımcı olur.

- Yeni sistem tasarımları : Hem ana şebekeye bağlı hem de ondan bağımsız çalışabilen küçük şebekeler.

- Dağıtım otomasyonu : Gelişmiş teşhis ve restorasyon metodları.

- Güç elektroniği : Aktif reaktif güç, voltaj, faz açısı.

GETİRECEĞİ AVANTAJLAR

Akıllı şebekeler hem tüketicilere hem de dağıtım şirketlerine önemli avantajlar kazandırıyor. Tüketicilere getirdiği avantajlardan ilki, elektrik giderlerinde yüzde 25’e varan tasarruf sağlaması. Böylece tüketiciler bütçelerine uygun enerjiyi kullanaraka daha kaliteli enerji satın alabilecekler.

Dağıtım şirketleri ise öncelikli olarak ticari kayıplarını azaltacak ve tahsilat oranlarını artıracaklar. Dengeli bir sistem dahilinde teknik sorunlar giderilecek, arızalara kısa zamanda müdahale ile kalitenin yükselmesini sağlanacak.

UYGULAMA ALANLARI

Akıllı şebekenin verimli bir şekilde yönetilmesi için, temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaşması, güneş enerjisi alanında olması beklendiği gibi site ve bina ölçeğinde kullanılmaya başlanması, dolayısıyla bunların şebekeye bağlanacak olmalarının doğurduğu hususlar ile yakın gelecekte elektrikli hibrit araçların yaygınlaşacak olması ve mikrotürbinler gibi yenilikler olması gerekiyor.

www.ntvmsnbc.com

16.09.2013