Çölden gelen kum tanecikleri güneş panellerinin baş belası

Bir sabah uyandığınızda arabanızın tamamen kumla kaplı olduğunu görseniz ne yaparsınız? Peki bu toz taneleri nereden geldi? Yüzlerce kilometre ötede yer alan bir çölden gelme ihtimali var mı?

Sahra Çölü’nü kaplayan kum tanecikleri, kum fırtınaları esnasında atmosfere dağılıyor. Kum taneciklerinden oluşan bulut kütleleri, şiddetli rüzgarlar tarafından taşınıyor ve Güneybatı Avrupa’ya ulaşıyor. Bu görünmez düşman beraberinde solunum yetmezliği gibi sağlık sorunlarını da getiriyor.

Bunun yanında taşınan kum tanecikleri enerji üretiminde de olumsuzluğa yol açıyor. Yenilenebilir enerji açısından büyük önem arz eden güneş enerjisinde verim düşüklüğüne neden oluyor. Burada, Fransa’nın Toulon şehrinde çölden taşınan kum taneleri güneş panellerine vuran radyasyon ışınlarının şiddetini azaltıyor. Atmosfer ve iklimi izleme faaliyetleri ile meşgul olan MACC II isimli Avrupa projesi, güneş paneli tarlalarının yöneticilerini beş gün önceden olası kum istilasına karşı uyarıyor. Misal olarak bir kum fırtınasına rastlanıldığında güç panellerinin kurulması için planlanan karmaşık işlemler iptal ediliyor. Ayrıca veriler arşivlenerek gelecekte kurulacak güneş enerjisi panelleri için uygun yerin tayin edilmesi amaçlanıyor.

Projenin başındaki isim Florent Cassar, bu araştırmanın önemini açıklıyor:

“Panellerin üzerinde gördüğümüz toz tanecikleri çölden gelen kumlar nedeniyle oluşuyor. Bu kumlar bizim cihazlarımız açısından ciddi anlamda zarar verici. Öncelikle sisteme giren enerjinin miktarını düşürüyor. Eğer buna benzer bir kum fırtınasının olacağından önceden haberimiz olsa, sisteme daha fazla enerji yükleyerek bu durumu geçiştirebiliriz. Böylece fazla enerjiyi güneş enerjisinin yetersiz olduğu günlerde sistemimizin çalışması için kullanabiliriz. Şimdilik bu sistem basınçlı su ile çalışıyor. Büyük bidonlar basınçlı suyu yüksek sıcaklıklarda depoluyor. Bidonlarda yer alan buhar halindeki suyu elektrik üretimimize devam etmek için sistemimizde kullanıyoruz.”

Peki çölden gelen kumların ne yönde hareket edeceğini nasıl öngörebiliriz? Nice yakınlarında yer alan Sophia Antipolis Üniversitesi’nde bir grup araştırmacı güneş radyasyonlarının yeryüzüne nasıl ulaştığı üzerine kafa yoruyor. Bu odada büyük ekranlardan kum taneciklerinin hareketleri uydular aracılığıyla takip ediliyor. Matematik modelleme ve algoritmanın yardımıyla kum taneciklerinin hareketlerini öngörmeye çalışıyorlar.

Araştırma enstitüsünün genel müdürü Etienne Wey kum taneciklerini nasıl takip ettiklerini gösterdi: “Günümüzde hava durumu tahminleri oldukça ilerledi. Bu da bize çölden rüzgar yardımıyla atmosfere giren ve Güney Avrupa’ya taşınan kum taneciklerinin hareketlerini rahatça öngörebilmeyi sağlıyor. Bilgisayar ortamında, büyük bilgisayarlar yardımıyla ürettiğimiz modellemeler sayesinde atmosferin şeffaf olup olmadığını anlayabiliyoruz. Eğer atmosferde daha az kum varsa şeffaflık oranı doğal olarak artacak. Böylece bu kumun üç, dört, beş gün içerisinde nereye düşeceğini hesap edebiliyoruz.”

Güneş enerjisi gelecekte günlük hayatımızda daha fazla yer ediniyor olacak. Tabii ki çölden gelen kumlar, hem atmosferin şeffaflık oranını azaltarak hem de panellerin kirlenmesine neden olarak bu enerjinin üretilmesinde sorun oluşturmaya devam edecek.

İşte bu noktada çöl fırtınaları sonrası kum taneciklerinin ne yönde hareket edeceğini öngörebilmek, bu soruna kaşı bir adım önde olmayı sağlayacak.

http://tr.euronews.com

13 Mayıs 2014