Tarlada elektrik sıkıntısı

Güneydoğu’da sulama sezonu sıkıntılı başladı. Elektrik kesintileri ve tarımsal enerji fiyatlarından şikayetçi çiftçi ya zararı göze alacak ya da kaçak elektriği. Çiftçiler ve elektrik kurumu fiyat üzerinde anlaşamıyor.

 

Mısır ve pamuk gibi ürünlerin ekimini yapan Güneydoğu’lu çiftçiler için sulama sezonu başladı. Ancak, hem elektrik kesintileri hem de tarımsal enerji fiyatları çiftçiyi zorluyor.

 

Ramazan Koç, o çiftçilerden biri. 150 dönüm tarlası olan Koç, pamuk ektiği tarlasına su verebilmek için sabah erkenden kalkıp işlerinin başına geçiyor. Ancak şi kaldırdığında, sondaj kuyusunun su pompası çalışmıyor. O da mecburen traktörünü pompaya bağlayarak tarlasını sulamaya çalışıyor.

 

Üstelik tek sıkıntısı bu değil. Elektrik olsa bile ay sonunda gelen fatura onu ve pek çok çiftçiyi mutsuz ediyor:

 

"Görüyorsunuz elektrik yok ve mecburen traktörü bağladım. Biz salma sulama sistemi kullanıyoruz. Yani açtığımız arklara suyu bıraktığımızda cazibesiyle (eğimiyle)  öbür başa kadar gidiyor. Ancak elektrik kesildiğinde su sona yetişmeden kuruyor. Elektrik geldiğinde yeniden veriyoruz suyu. Öyle olunca tarlanın başı çok sulamaktan, sonu ise su gitmediğinden ürün bodur kalıyor, verim düşüyor. Traktör çalıştırarak suladığımızda da mazot belimizi büküyor. Mecburen ucuz olduğu için en kötü mazotu kullanıyoruz. Litresi 4 lira 300 kuruş. O da motoru bozuyor. Tarımsal enerji fiyatları da çok pahalı. Enerjiyi bu fiyattan alırsak sezon sonunda elimizde hiç bir şey kalmaz. Mecburen bu işi bırakmak zorunda kalırız.”

 

Ziraat Odası çare arıyor

Türkiye Ziraat Odaları Yönetim Kurulu Üyesi Cevat Delil aynı zamanda Çınar Ziraat Odası Başkanı. Çiftçinin enerji fiyatları ile ilgili sıkıntısını Diyarbakır Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi`ne (DEDAŞ) ileten ve çözüm arayan isimlerden biri.

 

Cevat Delil barajlardan su alma şansı bulunmayan çiftçinin suya kazdığı sondaj kuyuları ile ulaştığını ve sadece Diyarbakır’da altı binin üzerinde çiftçinin bu yöntemle tarım yapmaya çalıştığını belirtiyor. Diyarbakır’ın dışında Şanlıurfa, Mardin, Şırnak, Batman ve Mardin’de de baraj sularına ulaşamayan pek çok çiftçi sondaja ve elektrik enerjisine ihtiyaç duyuyor. Bu yöntemle tarım faaliyeti yürüten çiftçiye enerji fiyatının çok büyük külfet olduğunu söyleyen Delil’e göre çözüm dönüm başı ödeme planı:

 

“Bir sondajın çiftçiye maliyeti 100 bin lira. Su yaklaşık 400 metreden çıkıyor. Eğer çiftçi kaçak kullanmazsa elektrik sezonda 40-50 bin liraya ulaşabiliyor. Öyle olunca çiftçi kazanamaz ve fiyatlar ürüne yansıtıldığında 1,5 lira olan pamuk fiyatı 2,5 liraya fırlar. Daha ucuza mal edilen ürünler karşısında bir şansı olamaz yerli üreticinin. Biz elektrik şirketine diyoruz ki bizden yüz dönüme sezonluk beş bin lira alın. Ama şirket dokuz bin lira istiyor. Tabi bunu henüz bize teklif etmiş değiller sadece bize gelen bilgiler böyle. Görüşmelerimiz devam ediyor orta yolda buluşamazsak çok büyük zararlar söz konusu olur.”

 

DEDAŞ tarlalara giremez

Cevat Delil, DEDAŞ’ın kendi yönteminde ısrar etmesi halinde çiftçinin kaçak elektriğe yöneleceğini de söylüyor:

 

“Israr etmeleri halinde kavga, gürültü başlayacak. Çiftçi DEDAŞ görevlilerini tarlalara bile sokmaz. O zaman mesele mahkemelere taşınır. Ama çiftçimiz diyor ki ‘Bakın abonemiz var ve her şeyimiz kanuni gelin uzlaşalım.’ Biz de uzlaşmak için her yolu deniyoruz."

 

Ziraat odalarının belirlediği sezonluk beş bin lira ödeme konusunda sulama birliklerinin fiyatları baz alınmış. Barajlardan alınan suyu cazibesiyle dağıtan sulama birlikleri yüz dönüm başına sezonluk iki bin lira alıyor. Cevat Delil, bedelin beş bin olması halinde çiftçinin biteceğini söylüyor ve Tarım ve Hayvancılık ile Enerji Bakanlığı`ndan yardım beklediklerini belirtiyor.

 

Tarımsal enerjinin 95’i kaçak

Diyarbakır Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (DEDAŞ) Genel Müdürü Mustafa Yılmaz ise, `yüz dönüme sezonluk beş bin lira` talebini karşılayamayacaklarını söylüyor. DEDAŞ`ın kampanyasına göre tarımsal enerji kullanan çiftçi, ya abonelik alarak sisteme dâhil olacak ya da yüz dönümüne sezonda 9 bin lira ödeyecek. Çiftçi aynı sezonda iki ürün hasadı yaparsa artı 2 bin lira daha eklenecek.

 

Bölgede 152 bin çiftçinin olduğunu, bunların 44 bin 500`ünün sulama isteyen pamuk ve mısır ektiklerini ifade eden DEDAŞ Genel Müdürü Mustafa Yılmaz, 33 bin 348 çiftçinin de enerji kullanarak tarlalarını suladığını söyledi:

 

“Yaklaşık 45-50 bin sondaj kuyusu var. 4 milyar kilovat enerji kullanılıyor tarımsal alanlarda ve bunun yüzde 95’i kaçak. Bedelsiz enerji verme gibi bir durum söz konusu olamaz. Bir çiftçinin yüz dönüm alanda normal şartlarda kullandığı enerji miktarının yıllık miktarı yaklaşık 38 bin lira. Bizim öngördüğümüz sistem makul ölçülerde. Ayrıca kullanılan kaçak elektriğin kontrolsüz oluşu enerji veriminde düşüklüklere neden oluyor, bu da bazen elektrik kesintilerini beraberinde getiriyor.”

 

Sekiz bin aboneye icra

Kayıp kaçak oranlarının düşürülmesi için yaptıkları kontrollerde 9 bin 561 abonenin tespit edilerek savcılığa suç duyurusunda bulunduklarını ve 8 bin aboneye icra gittiğini hatırlatan Genel Müdür Yılmaz, tarımsal enerji kullanan abonelerde şi indirip sisteme girmeleri yönünde bir zorlamaya gitmediklerini de sözlerine ekleyerek, “inşallah öyle bir noktaya gelmeyiz” dedi. Abdülkadir Konuksever

www.aljazeera.com.tr

07.05.2014

 

ÖZETLE

-Tarımda kaçak yüzde 95.

-Çiftçiler 5 bin veriyor şirket 9 bin istiyor.

-Yeraltı suları tehlikede.

-Tarımsal alanlarda kontrolsüz kullanılan enerjinin yeraltı sularını da tehdit ettiğini belirten Yılmaz, daha önce 20 metrelerden çıkarılan suya ulaşmak için şimdi neredeyse 500 metreye inmek gerektiğini söyledi.

 

BU BÖLÜMDEKİ DİĞER BAZI BAŞLIKLAR