Yenilenebilir enerji kaynakları içinde önemli yer tutan Güneş Enerjisi potansiyel olarak tüm dünyanın enerji talebini karşılayacak kadar büyük olmakla birlikte, yaygın olarak kullanılmasını engelleyen bir takım unsurları bulunmaktadır.

Bu engellerden en önemlileri;
•    Güneş enerjisi üretim ve ilk yatırım maliyetinin yüksek olması ilk konu olup, Ar-Ge çalışmalarına ve çoklu üretime bağlı olarak maliyetlerin zaman içinde azaltması beklenmektedir. İlk yatırım maliyetinin yüksek olmasına rağmen geri ödeme dönemi uzun, düşük faizli kredi mekanizmaları oluşturulmakta, devletler maliyetin belli bir kısmına sübvansiyon uygulamaktadır. Genel olarak dünya ülkelerinin, gerek Ar-Ge çalışmalarını hızlandırarak, gerek üretici ve kullanıcıya ekonomik teşvikler uygulayarak güneş enerjisinin payını arttırmayı amaçladıkları görülmektedir.

•    Güneş olmadığı zamanlarda üretimin kesintiye uğramasıdır. Kesintili üretime çözüm olarak güneş enerjisi fosil yakıtlarla karma olarak kullanılmakta ya da depolanmaktadır.

Sayılarla Güneş Enerjisi Kullanımı
•    Dünya genelinde 30 milyon m2′den fazla düzlemsel ve vakumlu tüp güneş kollektörü kurulu bulunmaktadır.
•    Termal güneş elektrik santrallerinin en büyüğü, halen Kaliforniya’da kuruludur. 10 yıldan fazla bir süredir çalışmakta olan 350 MW toplam gücündeki parabolik oluklu bu santrallerden bugüne kadar 5 milyar kWh elektrik üretilmiştir.
•    Güneşten doğrudan elektrik üreten fotovoltaik sistemlerin tüm dünyadaki kurulu gücü ise 500 MW civarındadır ki, yılda 500 GWh enerji üretimine karşılık gelmektedir. 1993 yılı için dünya fotovoltaik pazarı 65 MW’tır ve fotovoltaik pazar son beş yıldır yılda % 15 büyüme göstermektedir.
•    Güneş enerjisi değerleri bakımından aynı grupta sayıldığımız Akdeniz Havzası’nda, elektrik enerjisi kurulu gücü önümüzdeki otuz yıl içinde, şimdiki 150 Gwe’den 240 Gwe’e çıkacaktır. Buna göre, bölgede yılda 5-6 Gwe gücünde santral tesis edilmesi gereklidir. Bu miktarın ne kadarının güneş santralleriyle karşılanacağı, enerji politikalarına ve fosil yakıt fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olacaktır.
•    Termal güneş santrallerinin elektrik talebine katkısını tahmin eden çalışmalar yapılmıştır. 2025 yılında 23000 MWe kapasiteli güneş enerjisi santralleri kurulmuş olacaktır. Bu senaryoda, Türkiye’nin güneş enerjisi değerleri ve arazi bakımından 2025 yılında 800 MWe gücünde termal güneş santrali kurma potansiyeline sahip olduğu belirlenmektedir.
•    Güneş enerjisi, düşük yoğunluklu bir enerji kaynağı olması nedeniyle, kırsal ve yerleşim olarak dağınık yörelerin enerji talep yapısıyla uyum sağlamaktadır. Bunun nedeni güneş enerjisi sistemlerinin alan olarak büyük miktarda yer kaplamaları ve modüler olmalarından dolayı küçük güçteki talepleri karşılayabilmeleridir. Bu özellikleriyle, bütün dünyada kalkınmakta olan yörelerin enerji talebinin karşılanmasında güneş enerjisinin yapabileceği katkılar da dikkate alınmaktadır.
•    Termal güneş elektriği, ekonomik analizlere göre ümit vadedici görünmektedir. Eğer, normalde hesaplara katılmayan yerli kaynak kullanımı, ithal enerji bağımlılığının azalması, dış borç yükünün hafiflemesi ve çevre gibi faktörler de hesaba katılırsa güneş enerjisi santrallerinin gelecekte daha yaygın bir şekilde kullanılacağı düşünülebilir.
•    Güneş enerjisinden elektrik üreten santrallerin ürettikleri elektriğin birim fiyatı ve bu santrallerin ilk yatırım maliyetleri aşağıda verilmektedir:

ELEKTRİK FİYATI

($/ kWh) İLK YATIRIM SERMAYESİ

PARABOLİK OLUK            0.13    3390
PARABOLİK ÇANAK        0.68    9200
MERKEZİ ALICI                  0.16    3775
GÜNEŞ HAVUZU               0.16    3360
FOTOVOLTAİK                  0.32    7500
 

Türkiye ve Güneş Enerjisi
•    Coğrafi konumu nedeniyle sahip olduğu güneş enerjisi potansiyeli yüksek olan Türkiye’nin ortalama yıllık toplam güneşlenme süresi 2.640 saat (günlük toplam 7,2 saat), ortalama toplam ışınım şiddeti 1.311 kWh/m²-yıl (günlük toplam 3,6 kWh/m²) olduğu tespit edilmiştir. Güneş Enerjisi potansiyeli 380 milyar kWh/yıl olarak hesaplanmıştır.

•    “Güneydoğu Anadolu Bölgesi” ülkemizin güneş enerjisi bakımından en zengin bölgesidir. Bu bölgeye gelen yıllık toplam güneş enerjisi miktarı 1 460 kWh/m2 ve yıllık toplam güneşlenme süresi ise 2993 saattir.

•    Daha önce bahsettiğimiz gibi güneş enerjisi teknolojileri çeşitlilik göstermekle birlikte en çok kullanılan yöntemler;

Isıl Güneş Teknolojileri ve Odaklanmış Güneş Enerjisi (CSP): Güneş enerjisinden ısı elde edilen bu sistemlerde, ısı doğrudan kullanılabileceği gibi elektrik üretiminde de kullanılabilir. CSP santralleri, değişik ayna konumları kullanmak sureti ile güneşin enerjisini yüksek sıcaklıklı ısıya dönüştürerek elektrik üretir. İstenen güçte kurulabilmeleri nedeniyle genellikle sinyalizasyon, kırsal elektrik ihtiyacının karşılanması vb. gibi uygulamalarda kullanılmaktadır. Güneş pilleri için en önemli dezavantaj, halen ticari olan silisyum kristali ve ince film teknolojisiyle üretimlerinin olağanüstü yüksek maliyetler oluşturmasıdır.

   § Güneş Pilleri: Fotovoltaik piller de denen yarıiletken malzemeler güneş ışığını doğrudan elektriğe çevirirler. Güneş pilleri için en önemli dezavantaj, halen ticari olan silisyum kristali ve ince film teknolojisiyle üretimlerinin olağanüstü yüksek maliyetler oluşturmasıdır.

•    Güneş pili kullanımının maliyetlerin düşmesi ve verimliliğin artması ile Türkiye’de güneş pili üretimine bağlı olarak artacağı beklenmektedir. Ayrıca, Türkiye Güneş Enerjisi Potansiyel Atlası ve CSP teknolojisi ile 380 milyar kWh/yıl enerji üretilebileceği hesaplanmıştır.
•    Ülkemizde kurulu olan güneş kolektörü miktarı yaklaşık 12 milyon m² ve teknik güneş enerjisi potansiyeli 76 TEP olup, yıllık üretim hacmi 750.000 m²’dir ve bu üretimin bir miktarı da ihraç edilmektedir. Bu kullanım miktarı, kişi başına 0,15 m² güneş kolektörü kullanıldığı anlamına gelmektedir.
•    Güneş enerjisinden ısı enerjisi yıllık üretimi 420.000 TEP civarındadır. Bu haliyle ülkemiz dünyada kayda değer bir güneş kolektörü üreticisi ve kullanıcısı durumundadır.
•    Ülkemizde çoğu kamu kuruluşlarında olmak üzere küçük güçlerin karşılanması ve araştırma amaçlı kullanılan güneş pili kurulu gücü 1 MW’ a ulaşmıştır.
•    Güneş enerjisi ve hidrojen enerjisi alanında yapılan çalışmalar savunma sanayimiz ve askeri amaçlarla kullanım dâhil olmak üzere ülkemizin enerji geleceği açısından büyük bir öneme sahiptir.

http://fabe.biz/?p=1353 / 15.06.2010